Η Επιστροφή της Βιντεοκασέτας: Από τα Ράφια της Νοσταλγίας στα Σαλόνια της Pop Κουλτούρας
Μανια κωστακηΗ Επιστροφή της Βιντεοκασέτας: Από τα Ράφια της Νοσταλγίας στα Σαλόνια της Pop Κουλτούρας
Κάποτε ήταν το «μαύρο κουτί» της ψυχαγωγίας μας. Στα 80s και τα 90s, η βιντεοκασέτα δεν ήταν απλώς ένα μέσο, αλλά ένα σύμβολο ελευθερίας: μπορούσες να δεις την αγαπημένη σου ταινία όποτε ήθελες, να νοικιάσεις από το video club της γειτονιάς ή να γράψεις απευθείας από την τηλεόραση. Έπειτα ήρθε το DVD, τα Blu-ray, και φυσικά το streaming που φάνηκε να βάζει το VHS οριστικά στο χρονοντούλαπο της ιστορίας.
Κι όμως, γύρω στο 2010, κάτι άρχισε να αλλάζει. Ενώ οι περισσότερες κασέτες είχαν ξεχαστεί σε πατάρια και υπόγεια, μια μικρή ομάδα συλλεκτών και cinephiles ξεκίνησε να ψάχνει ξανά τα παλιά κουτιά με τα «ακατέργαστα» εξώφυλλα, τις θήκες με το χαρακτηριστικό πλαστικό «κλικ» και τις εικόνες που φώναζαν B-movie αισθητική.
Γιατί Επέστρεψε;
Η απάντηση δεν είναι απλή – είναι μείγμα κουλτούρας, αισθητικής και ψυχολογίας:
Νοσταλγία: Οι γενιές που μεγάλωσαν με VHS αναζητούν ξανά το άγγιγμα και τη μαγεία του «χειροπιαστού». Το rewind, το τζάμπα «snow effect» της εικόνας και ο ήχος της κασέτας όταν μπαίνει στο βίντεο ξυπνούν αναμνήσεις.
Συλλεκτική Αξία: Πολλά σπάνια VHS, ειδικά ταινιών τρόμου και cult παραγωγών των 80s, έφτασαν να πωλούνται σε υψηλές τιμές σε online δημοπρασίες.
Αντίδραση στο Ψηφιακό: Σε μια εποχή που όλα είναι «καθαρά», «HD» και «στο cloud», η VHS εικόνα –με το «βρώμικο» και αναλογικό της στίγμα– δίνει μια αίσθηση αυθεντικότητας και αντισυμβατικότητας.
Pop Culture: Σειρές όπως το Stranger Things και ρεύματα όπως το retro synthwave έφεραν στο προσκήνιο την αισθητική των 80s, δίνοντας νέα ζωή σε ξεχασμένες κασέτες.
Πότε Ξαναμπήκε στο Προσκήνιο;
Η μεγάλη στροφή έγινε περίπου μεταξύ 2010 και 2015, όταν μικρά φεστιβάλ τρόμου στις ΗΠΑ και την Ευρώπη άρχισαν να διοργανώνουν προβολές αποκλειστικά από VHS. Παράλληλα, ανεξάρτητες εταιρείες επανέκδοσαν cult ταινίες σε περιορισμένα «VHS box sets» για συλλέκτες.
Από τότε, η τάση φούντωσε. Σήμερα, μπορεί να βρει κανείς κοινότητες στο διαδίκτυο που ανταλλάσσουν ή πουλάνε βιντεοκασέτες, ενώ σερβιρίσματα καφέ ή μπαρ με retro διάθεση διακοσμούν τους χώρους τους με VHS ράφια, σαν pop art installation.
Το VHS ως Στάση Ζωής
Η επιστροφή της βιντεοκασέτας δεν είναι απλώς ένα retro trend – είναι μια μορφή πολιτισμικής αντίδρασης. Σε έναν κόσμο που όλα προσφέρονται με το πάτημα ενός κουμπιού, η VHS απαιτεί υπομονή, φροντίδα και μια πιο «τελετουργική» εμπειρία. Βάζεις την κασέτα, πατάς play, ίσως χρειαστεί να ρυθμίσεις λίγο την εικόνα. Και αυτό ακριβώς είναι που γοητεύει: η ατέλεια.
Όπως έγραψε χαρακτηριστικά ένας συλλέκτης:
«Το VHS είναι σαν βινύλιο, αλλά για ταινίες. Δεν έχει σημασία αν η ποιότητα είναι χαμηλότερη – έχει σημασία ότι είναι αληθινό.»
«Το VHS είναι σαν βινύλιο, αλλά για ταινίες. Δεν έχει σημασία αν η ποιότητα είναι χαμηλότερη – έχει σημασία ότι είναι αληθινό.»
Η βιντεοκασέτα λοιπόν ξαναήρθε. Όχι γιατί μπορεί να ανταγωνιστεί το streaming, αλλά γιατί υπενθυμίζει κάτι που λείπει: ότι το σινεμά δεν είναι μόνο εικόνα και ήχος, είναι και συναίσθημα.Εάν επιθυμείς να εξερευνήσεις περαιτέρω το θέμα, μπορείς να ανατρέξεις στις παρακάτω πηγές.
The VHS Revival, It's True And Happening
Rewind This! Delves Deep Into the Retro Love Affair With the VHS Tape
Basement tapes: VHS making return as Gen Xers turn cellars into mom-and-pop video stores
Stranger Things and Everything We Love About 80s Pop Culture
Vhs Magazine 2022 Usa